-Olatz: Kaixo Lanyu. -Lanyu:Kaixo! -Olatz: Ze mouz? -Lanyu:Ondo. -Olatz: Kontatukoiazu zer in duzun asteburuan? -Lanyu: Eh ba.. goizian futboleko partidua euki nun hondarribin kontra ta zorionez irabazi in genun ta berandu bukatu zunez ba geo etxea jun nintzan bazkaltzea ta lautan bukau nun ta seguituan bukau nunian lagunakin geau nitzan. -Olatz: Ah ze ondo, ze lagunakin geldiu ziñan? -Lanyu: Kuadriyakuakin. Ta zuk ze intzenun asteburuan ba? -Olatz: Ba goizo jaiki giñañ 10:00 aldea da Getaira jungiñan, nere lagunakin da geo arratzaldian partidua eukinun. -Lanyu: Joe ze ondo,da irabazi altzenuen? -Olatz: Ez. -Lanyu: Bueno agur. -Olatz: Agur EUSKARA BATUAN (ELKARRIZKETA)-Olatz: Kaixo Lanyu.
-Lanyu: Kaixo! -Olatz: Zer moduz? -Lanyu: Ondo. -Olatz: Kontatuko didazu zer egin duzun asteburuan? -Lanyu: Ba..Goizean futboleko partida eduki nuen hondarribiarren kontra eta zorionez irabazi egin genuen eta berandu bukatu zuenez gero etxera joan nintzen bazkaltzera eta lauretan bukatu bezain laster lagunekin geratu nintzen. -Olatz: Zer ondo, zein lagunekin gelditu zinen? -Lanyu: Koadrilakoekin. Eta zuk zer egin zenuen asteburuan? -Olatz: Goiz jaiki ginen 10:00 aldera eta Getarira joan nintzen nire lagunekin eta gero arratsaldean partida eduki nuen. -Lanyu: Joe, zer ondo, eta irabazi egin ahal zenuten? -Olatz: Ez. -Lanyu: Bueno agur. -Olatz: Agur. Euskal Herriko lurralderik handiena Nafarroa Garaia da, 10.421km-rekin, hau da, Euskal Herriaren azalera erdia okupatzen du. Txikien, berriz, Zuberoa da, 814,5km-rekin. Nafarroa Garaia lurralde handiena izan arren, ez dauka biztanlerik gehiena. Bizkaiak ditu biztaleria gehien 1.139.131 baititu. Aldiz, Zuberoak du biztanleria txikiena 15.514 pertsonekin. Biztanleak ez daude modu orekatuan banatuta, lurraldeen artean desberdintasun hadia dagoela naturarengatik(mendiak, basamortuak,..) eta bakoitzak duen industrializazioarengaitik. Udalerri koputua ez dator guztiz bat hedadurarekin, Nafarroa Garaia handiena da eta 272 udalerri ditu, Euskal Herriko gehienak, 113 udalerrirekin Bizkaia dago bigarren, baina ez da bigarren handiena, hirugarrena baizik. Biztanleari begira, ez datozte bat udalerrik kopuruarekin, Bizkaiak baititu pertsona gehien. Lapurdi dugu udalerri gutzien dituenak 41 udalerrirekin. Gaur egun hau da, 2017an, datu hauek dira Euskal Herriak dituena:
Goibel ikusten baitut izarrartea
Baina aske pentsatuz, nahigabetuz Zerua piztuko dut aserreaz. Hurrean ikusten dut, eguna Pareta altuak bihotz taupadez Izango direla azkenik urtuak. Nire ametsen oihaletan Hesirik gabeko olerki aske bat Gure zain dago, bai!!! Iristear da. Goibel ikusten baitut bisaia Argirik ez da zure begietan Gertu egun berri bat, goizargia. Hurrean ikusten dut eguna Gau-eguneko aferak garaituaz Lortuko dugu behingoz, arnastea. Nire ametsa oihaletan Hesirik gabeko olerki aske bat Gure zain dago, bai!! Iristear da. Izenik gabeko gertakizuna Entzurtear dugu oraingo honetan Gure zain dago,bai Zure zain dago, bai. Gure zai... Zure zain... Margotu ez den norabidea Gazte grinez bultzatu beharra Sortua izanen da Sortua izanen da Sortua da!
BASERRITARRAK ETA KALETARRA
Sakonki ezagutzen dugu gai hau, beti pentsatu izan dugu zein den bizimodu hobea. Denok dakigu biek dituztela abantaila ezberdin eta beti eztabaidatzen da bat bestea baino hobea dela. Pasa gaitezen gaia atal atalez lantzera. Baserritarrak familian bizi dira hau da, aiton-amonak barne eta bere lur eta abereak ere beren bizimodua osatzen dute. Baserria bizi komunitate bat da, lurrak, abereak, landareak eta gizakiak elkar bizitzen duten probetxuzko ekosistema bat. Sistema honetan gehiena etxera doa eta ez dago erosi beharrik, haiek ekoizten dutelako. Dena probetxuzkoa da: barazkiak, gizakiak eta abereak elikatzeko; abereen produktuak, gizakiak elikatzeko; egurra, tresnak eta altzariak egiteko edo erretzeko; zenbait landare eta abere produktuak (linoa, artilea, larrua,…) jantziak eta oinetakoak egiteko. Gainera sistemak hondakin gutxi sortzen ditu eta sortzen direnak berriro ere lurrera doaz ongarri bezala, zikloa berriro hasi dadin. Egia da gaur egun herrira jaisten dela jantziak edo janariren bat erosteko, baina argi dago gehiena baserriko lurretatik datorrela. Baserriaren ekonomia orain arte behintzat ekonomia ekologikoa izan dela esan dezakegu. Oreka mantentzen duena lana da, eta baserrian lan asko izaten dira. Bestalde industrializazioak immigrazioa bultzatzen du eta honek urbanizazioa. Hirietatik nekazal produktuen demanda handia ematen da eta horren ondorioz desagertzen ari dira baserri gehienak. Batzuen arabera baserriaren bizimodua ez da batere egokia. Batetik ez daude oporrak egin behar duzun lan gogorrarengatik eta bestetik semeak eskola urruti duelako edo lagunekin dagoelako amak bueltaka ibili behar du garraioarekin bera eramateko eta ez hori bakarrik, uzta txarra ateratzen bada arazoak izango direlako. Hala ere baserriak leku lasaietan egoten dira, normalean mendian zehar, hirietatik urrun eta hori ez dago gaizki. Bestaldetik kaletarrak edo hiritarrak ditugu. Hauek, familia etxe bizitza desberdinetan banaturik daude, ez dira denak batera bizi. Hiritarrak hiriko hainbat lekuetara joateko garraioa erabiltzen dute. Egia da oso kutsakorra eta zaratatsua dela baina hiri handitan esan behar da garraioa oso baliagarria dela. Hiritarrek ez dute beraien gauzak ekoizten baserritarrak egiten duten bezala. Dakigunez bakoitzak lana egiten du eta handik irabazten duen soldatatik janaria eta beharrekoak erosten ditu supermerkatu eta dendetan. Erabilitakoa edo jandakoa ez da berrerabiltzen baserritarrek egiten duten bezala. Hau zakarrontzietara doa. Dirudienez hiritan baserrietan baino momentu familiar gutxiago izaten dira eta horrekin ados nago. Laburbilduz, testu honekin esan nahi dudana nire hiritarrak baserritarrak baino abantaila gehiago dituztela baina familia harremanen aldetik baserri bizimoduak. POWER POINTBIOGRAFIA
Nire amonak Mari Carmen izena du. 1945eko maiatzaren 21ean jaio zen Salamankako herri txiki batean, Vilvestre izenekoa.
Bera, hiru anai-arrebekin batera hazi zen eta eskolara joateaz gain ordu gehienak larrean lanean pasatzen zituen bere familiarekin. Uda egunetan tenperatura epela egitean bertan geratzen ziren lotan, hurrengo egunean jaiki eta bertan izateko, lan egiten zuten eremua bi kilometroetara baitzegoen herritik. Ez zen inoiz kexatzen, bazekien kexuak egiten bazituen edo lanik ez bazuen egiten zigortu edo janari gabe geldituko zela. Bestalde, beraiek ez zuten inoiz goserik pasa baina horretarako aipatu dudan bezala, lan gogorra egin behar zuten. Anaien artean ondo eramaten ziren eta ez ziren inoiz haserretzen. Dena den, nire amonak ez zuen gozatu gaztaroa gaur egun egiten dugun bezala. Gurasoak Madrilera bidali zioten 14 urterekin, bertako agentzi batean lan egiteko, garbitzaile moduan. Izan ere, bizi zen herrian bere eguneko jana bakarrik lortzen baitzuen. Zortzi urte igaro zituen agentzi hartan eta azpimarratu beharra dago berak lortzen zuen dirua gurasoei korreoz bidaltzen ziela, bere gurasoak beharra zutelako beren beste hiru anai-arrebei mantentzeko. 1967an nire amonak bidai bat egin zuen Zarautzera bere agentziako lankideekin. Bertan nire aitona Jose ezagutu zuen Musika Plazako erromerian eta bikote egin ziren. Oporrak bukatzen bakoitza bere lehengo bizitzara bueltatu zen eta urte oso bat igaro zuten eskutitz eta telefonoaren bidez komunikatzen nire aitona Josek ezkontzeko eskatu zion arte. Honen ondoren nire amonak lana utzi eta Zarautzera joan zen bizitzera nire aitonarekin batera. Hiru alaba eduki zituen eta haiek zaintzera dedikatzen zen. Gaur egun 71 urte ditu eta Zarautzen bizi da eta oraintxe bertan bere jatorrizko herrian dago bere ama zaintzen. |